Wie kent niet de uitdrukking ‘Mens durf te leven’? Eigenlijk een rare aanmoediging, want je leeft toch, dat blijkt uit je ademhalen, spreken, bewegen, voelen, eten en denken.

Bij denken kun je je afvragen of je wel leeft. Als je al of niet voortdurend in je geest aan het denken bent door associaties, herinneringen ophalen of oordelen dan ben je niet aanwezig in het leven. Mij overkomt dat bijvoorbeeld bij het autorijden dat ik niet op het rijden let, maar denk aan waar ik de auto ga parkeren..
Ik was secretaris van een groot ICT-project van een nieuw bedrijfsboekhoudsysteem en moest de vergaderingen notuleren. Meestal waren die vergaderingen te technisch voor mij en dwaalde ik vaak in gedachten af om vervolgens te knikkebollen. Ik kon bepaald niet zeggen dat ik tijdens die vergaderingen leefde. Ik was meer afwezig dan aanwezig in het gebeuren waarin ik verkeerde.

Het beste voor me was uit het project te stappen en een niet-slaapverwekkende functie te vervullen binnen het bedrijf. Maar ja uit een project stappen is nogal wat en wat dan, dat wist ik ook niet. Een paar maanden later was die nieuwe functie er ineens. Wachtend op de bus om naar het werk te gaan, sprak ik met mijn personeelschef. Hij wist dat ik onderwijskundige was en zei dat ik maar eens met het afdelingshoofd van bedrijfsopleidingen moest gaan praten, want die zocht iemand voor zijn gereorganiseerde afdeling. Twee weken later begon ik als onderwijskundige, een functie waarbij ik geen een keer heb geknikkebold.

Durven leven is niet iets van alles radicaal op zijn kop zetten, maar ook het geduld hebben om op het moment te wachten dat het leven iets op je pad brengt, wat mij overigens vaker is overkomen. Mens durf te leven is niet zozeer iets durven, veel meer leven en de weg die zich voordoet volgen.

In de Bagavad Gita hoofdstuk 16 ‘De yoga van het onderscheid tussen goddelijke en demonische guna’s’ geeft Shri Krishna in het eerste vers een opsomming van begrippen die tot bevrijding zouden kunnen leiden. Als eerste begrip staatvreesloosheid of onbevreesdheid, afhankelijk van de vertaling,  dat je zou moeten realiseren.

Ik vraag mij dan af hoe dat bij mij werkt. Ik ben een paar keer bijna verongelukt. In militaire dienst reed ik in de winter met de chauffeur in een jeep over een besneeuwde en in zekere zin beijzelde weg. In een flauwe bocht raakte de jeep in een slip en vlogen we de weg af recht op een houten schuur. Op het laatst draaide de jeep van de schuur af en reden we op de millimeter nauwkeurig tussen de schuur en een houten lantaarnpaal door weer terug naar de weg. Helaas kwamen we tegen een daar geparkeerde auto aan tot stilstand.

Kan ik nu zeggen dat ik vrees had en dat ik vreesloosheid probeerde te realiseren? Nou nee. Het boeiende was dat ik het hele gebeuren zeer helder en alert zag plaatsvinden, het gebeurde zelfs in slow motion. Ook dacht ik nog gooi even het stuur om. Er bleek helemaal geen plaats te zijn voor vreesloosheid dat ik zou kunnen toepassen. Er was alleen een aanwezig zijn, waarin alles helder werd waargenomen. De Bagavad Gita is voor mij een aanmoediging om vreesloosheid te onderzoeken en niet zozeer om het toe te passen.

Je kunt het leven dat je leidt niet ontlopen. Over het algemeen willen we ons normale leven leiden zonder veel rompslomp van ups en downs. Toch komen er gebeurtenissen, mogelijkheden en zelfs uitdagingen op je pad die je eigenlijk liever niet wilt.

De schoonheid van dergelijke veranderingen ligt in het feit dat ze je nieuwe inzichten geven in jezelf. Eigenlijk kun je deze veranderingen niet ontlopen. Je denkt misschien dat je ze kunt uitstellen. Echter het leven is zo precies, dat ze op het juiste moment voorbij komen.

Ik studeerde aan de Universiteit van Amsterdam Sociale Geografie en ik had net mijn kandidaats gehaald toen mijn vader werkloos werd. Ik vond het ongepast dat mijn vader mijn studie verder zou betalen, dus ging ik op zoek naar werk. Veel ervaring had ik niet want ik had alleen vakantiebaantjes gehad. Bovendien had ik ook weinig zelfvertrouwen en vond dat ik eigenlijk niets kon. Toevallig deed ik voor mijn studie op dat moment het onderdeel vakdidactiek. Het hoofd Vakdidactiek zocht een assistent. Ik dacht dat ik natuurlijk altijd kon informeren en zo  gedaan. Hij zocht iemand om tactiele kaarten te maken voor blinde kinderen. Het was in ieder geval geen hoogdravend wetenschappelijk onderzoek waar ik mij totaal niet geschikt voor vond. En zo werd ik assistent vakdidactiek, een functie die  uiteindelijk twee jaar vervulde. Ik bleek meer te kunnen dan ik ooit had durven dromen. Ik was een pad op gegaan dat me leerde om te vertrouwen op mijzelf.

Op een zaterdagavond, in een periode dar  ik weer eens werkloos was,  werd ik gebeld door een kennis die mij vroeg of ik geen zin had om voor zes weken een mobiel buitenreclamebedrijfje te leiden omdat de directeur overspannen was geworden. Daar zit je dan met de telefoon in de hand, je hebt geen werk, wel tijd maar geen ervaring met het leiden van een bedrijf. Ik was opgelucht dat ik weer wat te doen zou hebben. Twee uur later zat ik bij een van de aandeelhouders die moest beoordelen of ik geschikt was. Een uur later stond ik weer buiten en kon op maandag onmiddellijk beginnen voor zes weken. Het werd uiteindelijk een jaar omdat de oude directeur niet meer terug kwam. Na dat jaar was het mij in ieder geval duidelijk dat het managen van een bedrijf niets voor mij was. Al was het maar een bedrijf van twee vaste medewerkers en een tiental losse chauffeurs.  Ik ging een pad op waarbij ik ontdekte dat het niet mijn pad was, in dit geval het managen van een bedrijf.

Mijn paden kwamen als het ware langs, ongeacht of ik wel of geen vertrouwen of zin had. Het ging er niet om of deze gebeurtenissen een positief of negatief resultaat zouden hebben. In feite raakte het leven mij in beide gevallen.

Ik was aan het klussen; een waterleidingbuis van het wasbakje in de toilet lekte. Er zat een scheurtje in het soldeersel van een tussenstukje. Dat had ik vaker gedaan en was in 15 minuten te repareren.

Eerst het soldeersel schoonmaken met S39 en dan was het een kwestie van de brander met wat extra nieuw soldeersel op het verbindingsstukje zetten en klaar was kees.
Ik hield de brander er even tegen aan en het te sissen begon van het water dat nog in  de waterleiding zat; dus het scheurtje was niet in een zucht gerepareerd. Ik  begon te mopperen, maar bleef het proberen, het sissen stopte niet. Dit had ik eerder gedaan, het is toch een fluitje van een cent en het had al lang  klaar kunnen zijn. Trouwens ik had nog meer te doen die dag.

In feite was ik in gevecht met mijn eigen gedachten over deze klus ‘van een fluitje van een cent’. Het enige wat overbleef was om er verder niet te veel over na te denken, me niet laten afleiden, gewoon te doen wat nodig was om de waterleiding te repareren en alle nodige stappen te volgen. Simpel waarnemen en onderzoeken wat nodig is.

Mijn moeder zei het al over mij ‘Een vliegende vogel vangt altijd wat’. Ik was weer eens een keertje als negenjarig jongetje op mijn fietsje naar mijn tante aan de andere kant van het dorp geweest en van haar een paar  koekjes en snoepje gekregen. Dat zat in mijn karakter, een soort ADHD-ertje zou je nu zeggen.

Op mijn veertigste was ik weer eens een keer werkeloos en was ten einde raad; wat doe je dan? Netwerken, zoals je op alle cursussen voor werklozen hoort. Een oud collega van de universiteit werkte op het arbeidsbureau en daar ging ik een kopje koffie drinken zonder enige hoop of verwachting. Na wat gekeuvel vroeg ze aan me of ICT niet iets voor mij was. Geen haar op mijn hoofd die daar zin in had. Bij het weggaan zei ze nog ‘Er is een voorlichtingsbijeenkomst over veertien dagen, je zou er eens heen kunnen gaan’.

Ja aan me hoela. Maar ja als ik de volgende keer weer eens koffie bij haar  ging drinken dan zou ze me natuurlijk vragen hoe ik het had gevonden. Excuses dat ik geen tijd had om naar de voorlichtingsbijeenkomst te gaan had ik natuurlijk niet. Dus ben ik er maar naar toe gegaan. Bleek het een voorlichtingsbijeenkomst voor een opleiding voor hoger opgeleiden ouder dan veertig jaar. Aan het einde van de bijeenkomst kon je je opgeven voor een gratis test. Ook die test kon ik niet zomaar voorbij laten gaan, want ik had tenslotte alle tijd van de wereld.  Om kort te gaan, ik slaagde voor de test en kon drie maanden later beginnen aan de opleiding Kantoorautomatisering van een half jaar. En drie maanden na de opleiding had ik een baan in kantoorautomatisering; ook weer via persoonlijke netwerken.

Kun je zeggen dat ik er iets voor gedaan heb? Nou niet bepaald, hooguit dat het netwerken een uiting is van hoe ik in elkaar zit en de rest is gebeurt zonder dat ik van alles aan het doen of regelen was. Ik deed eigenlijk niks en het  toeval zorgde er voor dat het liep zoals het liep.