De vendanta kent 3 wegen van ontwikkeling; namelijk de weg van handelen, de weg van kennis en de weg van toewijding. In mensen zijn deze wegen ook te herkennen. Elk mens heeft de drie wegen in zich, waarbij over het algemeen een van de wegen het zwaartepunt is.
In een teambuilding training zie je deze wegen vaak ook terug. Bij het bouwen van bijvoorbeeld een brug zijn er altijd mensen die meteen willen aanpakken, anderen die eerst willen overleggen en weer anderen die zeggen ‘Zeg jij het maar, ik doe het wel’.
Deze wegen zijn ook in alle geloofsrichtingen terug te vinden. In het Christendom kennen we de trappisten die werken, de jezuïeten die studeren en franciscanen die zorg hebben voor of toegewijd zijn.
De weg van handelen is handelen, lichamelijk actief zijn of werken. Of dit nu werelds of spiritueel werk is, is niet belangrijk. Uiteindelijk gaat het in beide gevallen om de houding waarmee het handelen of werk gedaan wordt. De weg van handelen is concreet het werk dat voor je ligt. Soms heb je met meerdere mensen werk te verrichten, dan is dat de concrete taak die je hebt te vervullen. In een vergadering, waarin het ‘werk’ uit spreken en luisteren bestaat, zijn verschillende taken, zoals voorzitter, secretaris en leden. Wil je je taak uitvoeren dan is aandacht voor wat er gezegd wordt een eerste vereiste; m.a.w. luisteren. Ook spreken verdient aandacht door bijvoorbeeld naar je eigen stem te luisteren. Dit kan een groot verschil maken; je hoort dan zelf of je vanuit eigen ervaring en autoriteit spreekt. Ook twijfel t.a.v. wat je zegt hoor je dan; en vergeet niet dat anderen dat ook horen. Ook gewoon concreet handelen, zoals de tuin omspitten of strijken verdient de volledige aandacht. De vraag blijft ‘Wie’ handelt er?
De weg van kennis is een ander vorm van ontwikkeling. Een ultieme vraag is bijvoorbeeld ‘Wie ben ik?’. Dit soort vragen is bedoeld om op onderzoek uit te gaan. Dit leidt tot inzicht en kennis. Hiervoor geven ook de vele geschriften ons aanknopingspunten. Echter is het uit je hoofd leren van kennis uit geschriften wel ware kennis? Is een Schriftgeleerde wel een wijze in de zin van dat hij kennis door ervaring heeft omgezet in ware kennis? Overigens geldt dit voor zowel wereldse als spirituele kennis. Ook een timmerman zal zijn theoretische kennis dienen om te zetten in de praktijk wil hij een meester-timmerman worden. En de timmerman komt telkens in situaties, waarin hij nieuwe kennis ontdekt en tegelijkertijd toepast.
Volgens de Bagavad Gita (hoofdstuk 16) is de eerste stap om tot kennis te komen vreesloosheid (abhayam). ‘Vreesloosheid’ kun je heel fysiek oppakken, dat je iemand anders niet vreest. Geldt dit ook voor mentale vreesloosheid naar iemand anders? En hoe zit het met fysieke en mentale vreesloosheid naar jezelf? Durf je bijvoorbeeld ideeën die tot nu toe werkten wel los te laten en nieuwe naar buiten te brengen? Durf je open te staan voor iets nieuws van anderen?
Kennis moet dus telkens opnieuw in de praktijk ontdekt of waargenomen worden en zo ontdek je ook ‘wie je bent’. Je zou je de vraag kunnen stellen ‘Heb ik geen vrees of ben ik vreesloos?’ en vervolgens de vraag ‘Wie is die Ik?’ en zo dring je steeds dieper door in de kennis tot er inzicht in jezelf ontstaat.
De weg van devotie of toewijding gaat over de relatie die je met objecten of subjecten hebt. Het kan bijvoorbeeld een foto zijn, of je auto, of je grootvader en moeder. Devotie heeft te maken met de betekenis die je aan iets toekent.
Betekenis aan iets toekennen kan gebeuren doordat je in een traditie staat; denk bijvoorbeeld aan de diverse religies. Het kan zijn omdat je een bepaald persoon zeer waardeert; denk bijvoorbeeld aan Boeddha, Krishna, Mohammed of Christus.
Het kan ook een ritueel zijn, dat verbonden is met een beweging die je aanspreekt; denk bijvoorbeeld aan initiaties of het uitspreken van gebeden.
Op een of andere manier geef je betekenis aan iets dat je vertrouwen en geloof daarin laat groeien en waar je afhankelijk van wordt. Het geeft een innerlijke rust. De vraag zal uiteindelijk oprijzen of deze innerlijk rust voorkomt uit de betekenis die jij aan de dingen toekent of uit de bron waar de dingen uit voort komen.
Deze 3 wegen zijn in ieder mens in mindere of meerdere mate aanwezig. Er bestaat geen handelen, zonder kennis en toewijding. Ook bestaat er geen kennis zonder toewijding en handelen of toepassing. Ook de toewijding heeft zijn kennis en handelen. Het is de kunst om deze 3 wegen waar te nemen.
